ชะเอมเทศ (Licorice) คืออะไร?
ชะเอมเทศเป็นหนึ่งในสมุนไพรที่เก่าแก่ที่สุดในโลกที่ถูกนำมาใช้รักษาโรคและอาการต่าง ๆ มาอย่างช้านาน โดยการใช้ชะเอมเทศในทางการแพทย์นั้นมีมาตั้งแต่สมัยอียิปต์โบราณ โดยเฉพาะการใช้ประโยชน์ในส่วนของรากชะเอมเทศ (Licorice root) ที่ถูกนำไปทำเป็นเครื่องดื่มรสหวานสำหรับฟาโรห์ ใช้ในยาจีนแผนโบราณ ใช้ในตะวันออกกลาง และกรีกเพื่อบรรเทาอาการต่าง ๆ เช่น อาการปวดท้อง ลดการอักเสบ รักษาโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจส่วนบน ฯลฯ อย่างไรก็ตาม แม้จะมีประวัติบันทึกการใช้ประโยชน์ของชะเอมเทศในด้านต่าง ๆ อยู่มากมาย แต่การใช้ประโยชน์บางอย่างเท่านั้นที่ได้รับการสนับสนุนและมีงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์รับรอง ซึ่งในบทความนี้เราจะมาพูดถึงกันตั้งแต่ประโยชน์การใช้แบบดั้งเดิม ประโยชน์การใช้ในยุคปัจจุบัน ผลข้างเคียง ปริมาณการใช้ที่เหมาะสม คำแนะนำหรือข้อควรรู้ ผลิตภัณฑ์ชะเอมเทศในรูปแบบต่าง ๆ รวมถึงการยกตัวอย่างผลิตภัณฑ์ชะเอมเทศที่มีในบ้านเรา
Eazi Zoria Cream อีซี่ โซเรียร์ ครีม มีส่วนประกอบจากชะเอมเทศ มีสรรพคุณแก้พิษฝีดาษ แก้อาการคัน
สรรพคุณของชะเอมเทศ (Licorice)
ตามองค์ความรู้ดั้งเดิมในบ้านเรานั้นมีปรากฏการใช้สมุนไพรชะเอมเทศเพื่อประโยชน์ดังนี้
ส่วนของรากและเหง้าชะเอมเทศ : มีรสหวานขมชุ่ม ช่วยทำให้ชุ่มคอ แก้อาการคอแห้ง น้ำลายเหนียว ช่วยขับเสมหะ แก้อาการไอ (อาจใช้ผสมในยาบรรเทาอาการไอและขับเสมหะต่าง ๆ รวมถึงยาอม ยาจิบ หรือผสมในยาที่รับประทานยาก เพื่อกลบรสยาหรือแต่งรสหวาน) นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์เป็นยาระบายอ่อน ๆ ขับลม แก้พิษ แก้ไข้ แก้กำเดา แก้อาการคัน แก้เบื่ออาหาร แก้ปวดท้อง ป้องกันและรักษาแผลในกระเพาะอาหาร ช่วยในการย่อยอาหาร แก้ระบบย่อยอาหารทำงานได้ไม่ดีหรืออาหารเป็นพิษ รักษาแผลเรื้อรัง แก้อาการอ่อนเพลียจากการตรากตรำทำงานหนัก อาการอ่อนเพลียเรื้อรังและอาการปวดกล้ามเนื้อเรื้อรัง ช่วยสงบประสาท ช่วยให้จิตใจสดชื่น ใช้บำรุงปอด บำรุงร่างกาย บำรุงหัวใจให้ชุ่มชื้น บำรุงกล้ามเนื้อให้เจริญเติบโตได้ดี บำรุงม้ามและกระเพาะอาหาร ขับเลือดเน่าเสียในท้อง รักษากำเดาให้เป็นปกติ ลดไข้ ต้านมาลาเรีย ระบายความร้อน ช่วยขับพิษ แก้เสมหะเป็นพิษ แก้อาการใจสั่น รักษาโรคตับอักเสบ ไวรัสตับอักเสบ แก้อาการปวดและอาการอักเสบต่าง ๆ รักษาพิษจากยาหรือพิษจากพืชชนิดต่าง ๆ
ส่วนของต้นชะเอมเทศ : ให้รสหวาน มีสรรพคุณช่วยขับลมลงสู่เบื้องต่ำ
ส่วนของเปลือกต้นชะเอมเทศ : มีสรรพคุณเป็นยาบำรุง
ส่วนของใบชะเอมเทศ : ให้รสหวานเอียน มีสรรพคุณแก้ดีพิการ และทำให้เสมหะแห้ง
ส่วนของดอกชะเอมเทศ : ให้รสหวานเย็น มีสรรพคุณแก้พิษฝีดาษ แก้อาการคัน
ส่วนของฝักชะเอมเทศ : ให้รสหวาน มีสรรพคุณแก้อาการคอแห้ง ช่วยทำให้ชุ่มอก และช่วยบำรุงกำลังได้ดี
ประโยชน์และสรรพคุณชะเอมเทศ
- ใช้ขับเลือดเน่า
- บำรุงหัวใจใช้ชุ่มชื่น
- แก้กำเดา
- แก้ไอ
- ช่วยทำให้ชุ่มคอ
- เป็นยาระบายอ่อนๆ
- ช่วยลดพิษ หรือ อาการข้างเคียงที่อาจเกิดจากยาได้
- ใช้เป็นยาอายุวัฒนะ
- ใช้เป็นยาบำรุงกำลัง
- เป็นยารักษาดีพิการ
- รักษาอาการคัน
- รักษาพิษฝีดาษ
- ใช้เป็นยาบำรุงกำลัง
- ใช้เป็นยาบำรุงปอด
- รักษาอาการเบื่ออาหาร
- รักษาอาการอักเสบบริเวณผิวหนัง ผิวเป็นผื่นแดง และคัน หรือ เป็นขุย
- รักษาอาการอ่อนเพลียจากการ ตรากตรำทำงานหนัก
- เป็นยาแก้โรคกระเพาะ
- แก้อาการใจสั่น
- แก้โรคลมชัก
- ทำให้ผิวกระจ่างใน ลดเลือนริ้วรอย และจุดด่างดำได้
- ช่วยแก้อาการชัก
- ช่วยสงบประสาท
- ทำให้นอนหลับได้ดี
- แก้อาการร้อนในกระหายน้ำ
- รักษาอาการเส้นเลือดขอด
- ช่วยอาการปอดบวม
- รักษาอาการตัวเหลือง
Eazi Zoria Cream อีซี่ โซเรียร์ ครีม มีส่วนประกอบจากชะเอมเทศ มีสรรพคุณแก้พิษฝีดาษ แก้อาการคัน
ในปัจจุบันมีการใช้ประโยชน์ของชะเอมเทศ คือ รากชะเอมเทศมีสารสำคัญ คือ สาร Glycyrrhizin (Glycyrrhizic acid หรือ Glycyrrhizinic acid) และสาร 24-hydroxyglyrrhizin โดยสารเหล่านี้เป็นสารที่ให้ความหวานมากกว่าน้ำตาลทรายประมาณ 50-100 เท่า จึงถูกนำมาใช้เพื่อแต่งรสชาติอาหาร ใช้แต่งรสหวานในขนม และลูกอม ใช้แต่งกลิ่นรสยาให้หวาน และช่วยกลบรสขมของยาต่างๆ และชะเอมเทศยังสามารถนำมาใช้เป็นไวต์เทนนิงจากธรรมชาติ โดยสารสกัดที่ได้จากรากนั้นมีคุณสมบัติพิเศษในการช่วยลดความเข้มของเม็ดสี ลดฝ้ากระบนใบหน้า ช่วยทำให้ผิวหน้าสว่างกระจ่างใสขึ้นอย่างเป็นธรรมชาติ ช่วยลด และต้านการอักเสบของผิว จึงสามารถนำมาใช้ทดแทนสารเคมีที่ช่วยทำให้ผิวหน้ากระจ่างใสได้ และยังไม่ก่อให้เกิดผลข้างเคียงต่อผิวหน้าและไม่ก่อให้เกิดเป็นสิวอุดตันอีกด้วย นอกจากนี้ชะเอมเทศมีสรรพคุณช่วยสร้างความชุ่มชื้นให้กับลำคอ และกล่องเสียง เนื่องจากชะเอมเทศนั้นจะช่วยกระตุ้นการสร้างสารหล่อลื่นในบริเวณลำคอเหนือกล่องเสียงได้
